Deze blog gaat over het kind als jonge mantelzorger. Wanneer zorgt een kind en hoe kan de omgeving het kind ontzorgen? Een aantal maanden geleden werd ik door een onderwerp van een netwerkbijeenkomst geraakt. Het ging over mantelzorg en dan met name rondom ouderen. Hier stelde ik al de vraag en hoe is dat voor kinderen als ze mantelzorger zijn? Wie ondersteunt de kinderen en houd het kind in de gaten? Na de bijeenkomst bleven deze vragen steeds bij mij terug komen. Ik wilde hier een blog over schrijven en vooral over het kind en (mantel) zorg… en toch schoof ik dit steeds voor mij uit. Juist als moeder en kindercoach met ervaringen rondom dit thema, blijft het maar in mijn hoofd en houdt het mij bezig. Ik heb van dichtbij meegemaakt en ervaren wat ziekte en zorg binnen een gezin kan doen en veranderen. Er blijven maar vragen in mijn hoofd komen en met regelmaat zoek ik informatie op internet.
Welke invloed heeft het op een kind om te zorgen? En wat kan het netwerk betekenen?
Ik ben toch achter mijn toetsenbord gaan zitten en nu is de blog toch af…
Wassen, strijken, uit bed halen, opvrolijken en zorgen dat het eten op tafel staat…Niet meteen het eerste waar je aan denkt als kind. Toch weten we allemaal dat kinderen, ook op jonge leeftijd op verschillende manieren taakjes en verantwoordelijkheden krijgen binnen het gezin. Bijvoorbeeld tafel dekken, zelf brood smeren, de was zelf in de wasmand gooien, een huisdier verzorgen. En wanneer ze ouder worden het op orde en schoon houden van hun eigen kamer, verzorgen van een maaltijd enz. De meeste kinderen werken graag mee om het gezinsleven thuis draaiende te houden. Dit kan en mag ook gerust verwacht worden van een kind en hier zijn zelfs richtlijnen per leeftijdscategorie voor. Het gaat dan vooral om een gezamenlijke verantwoordelijkheid binnen een gezin.
Wat is dan een jonge (mantel)zorger?
Een kind dat langdurig en regelmatig voor iemand in de omgeving zorgt. Elke dag weer. Een kwart van alle kinderen in Nederland groeit op in een gezin met een familielid (een ouder, broertje of zusje) dat chronisch ziek of gehandicapt is of psychische problemen heeft. De aandacht gaat veelal uit naar dit familielid, waardoor de jonge mantelzorger onzichtbaar blijft. Deze jonge mantelzorgers leiden een leven vol verantwoordelijkheden, waar andere kinderen van hun leeftijd niet of nauwelijks mee te maken krijgen. Kinderen kunnen taken en zorgen op zich nemen, belangrijker is verantwoordelijkheden krijgen en nemen en zich vooral zorgen maken. In het hoofd is het kind bezig met wat er thuis aan de hand is, ze zien en horen veel, verhoudingen kunnen verschuiven, het kind denkt soms dat het geen aandacht mag vragen en wil het gezin ontzien.
Uit onderzoek blijkt dus dat 25% van alle kinderen te maken hebben met een situatie (met langdurige ziekte) waarin zorg een rol spelen. Het is goed als de omgeving om het kind heen, hier bewust van te zijn, deze kinderen zullen zich niet makkelijk melden en vragen geen aandacht voor zichzelf. Wij, als volwassen vinden het al lastig om een grens aan te geven, hoe is dat dan voor kinderen? Een kind is afhankelijk van ouders en het kind kan geen keus maken om te zeggen: ‘Ik kan niet voor jou zorgen’.
Het netwerk van een kind.
Het ondersteunend netwerk bestaat uit mensen in de omgeving (eventueel hulpverleners) om het kind en heeft een belangrijke rol. De juf, de buurvrouw, de sporttrainer kunnen het verschil maken door er te zijn en kind serieus nemen. Je kunt het kind een plek geven waar het vragen kan stellen, een luisterend oor bieden en rekening houden met de situatie. Kinderen krijgen graag erkenning en waardering van de zorg, die het kind heeft voor de langdurig zieke ouder heeft. En creëer vooral tijd voor het kind zelf of juist met iemand uit het gezin een eigen moment om de aandacht te verleggen.
Is het bekend dat een kind een chronisch lichamelijke zieke ouder heeft of hebt u dat vermoeden? Besef dan dat deze kinderen behoeften hebben aan:
- informatie over de diagnose van het familielid
- informatie over hoe om te gaan met het familielid
- praten over de sfeer thuis, boosheid en frustraties met ouders en naaste vrienden
- praten met iemand over hoe het is om een langdurig zieke familielid te hebben
- iemand die (liefst in een gezinsgesprek) langs komt om met het gezin te praten over de situatie en hoe het met iedereen gaat.
- duidelijkheid over de grenzen van mantelzorg
- huishoudelijke hulp
- ontspanning zoals een dagje weg of op vakantie
- meer bekendheid bij anderen over de problemen van jonge mantelzorgers
- lotgenotencontact
- herkenning en emotionele steun van iemand met een luisterend oor, bijvoorbeeld van een familielid of een vertrouwenspersoon.
Stel de vraag; hoe het gaat met het kind en wees écht geïnteresseerd in het antwoord. Benoem de situatie van het gezin en geef het kind goede en eerlijke informatie, het maakt zich ook zorgen. Accepteer als het kind zegt geen hulp nodig te hebben. Luister naar de behoeften van het kind en de unieke vraag van het kind moet voorop staan en om daarna samen te zoeken naar wat het kind nodig. De antwoorden zijn dichtbij bij het kind te vinden.
Als kindercoach kan ik de vertrouwenspersoon zijn waar het kind zijn/haar verhaal kan delen. Het kind kan even weg uit de zorgen omgeving en krijgt bij mij een plek voor zichzelf en de volle aandacht voor zichzelf. Dit geeft rust, steun en vertrouwen in de huidige situatie en voor de toekomst.
Wil je doorpraten of heb je vragen over dit onderwerp, neem gerust contact met mij op. info@kindercoachjenny.nl of 06 57 330 774. Of heb je als ouder een vraag of maak je je zorgen over je kind? Neem gerust contact op om te weten wat ik voor jullie kan betekenen.
Lieve groet,
Jenny van Aalten
Kindercoach voor kind en ouder
Informatieve websites:
http://www.kankerspoken.nl/
http://www.mezzo.nl
bron: http://www.nji.nl